Wypadanie włosów po ciąży. Co na wypadające włosy po porodzie?

Włosy są ważnym elementem naszego wyglądu. Wypadanie włosów po ciąży jest fizjologicznym zjawiskiem dotyczącym większości kobiet. Związane jest głównie z wahaniami hormonów, chociaż może być też skutkiem niedoborów witamin, mikroelementów czy chorób ogólnoustrojowych. Jak powstrzymać wypadanie włosów po ciąży i wspomóc ich odrastanie?

Wzrost włosa – od czego zależy?

Wzrost włosa zależy od wielu czynników: genetycznych, hormonalnych (głównie androgeny), środowiskowych (toksyny, leki, zabiegi pielęgnacyjne). Włosy nie rosną w sposób ciągły. W obrębie owłosionej skóry głowy są włosy w różnych fazach wzrostu.

Cykl życia włosa składa się z 3 faz:

• faza wzrostowa – anagen – trwa 3-6 lat. W tej fazie znajduje się 80-85% włosów. W tej fazie włos wyrasta z mieszka włosowego i zwiększa długość.
• faza inwolucji lub inaczej faza przejściowa – katagen – trwa od kilku dni do kilku tygodni. Dotyczy 0,5-1% włosów. W tej fazie następuje zahamowanie wzrostu włosa i przygotowanie do jego wypadnięcia. Zatrzymaniu ulega również pigmentacja włosa.
• faza spoczynkowa – telogen – trwa 2-4 miesięcy, dotyczy 10-20% włosów. W tym czasie włos może wypaść samoistnie, podczas mycia lub czesania. W jego miejsce pojawia się nowy włos i cykl się powtarza.

Czas trwania cyklu jest dłuższy dla włosów długich. Czas trwania poszczególnych faz i całego cyklu jest zależny od wpływu hormonów, głównie estrogenów i androgenów. Androgeny hamują wzrost włosów na głowie a pobudzają wzrost owłosienia ciała, estrogeny natomiast mają działanie odwrotne. Zwiększone wypadanie włosów można obserwować wiosną i jesienią.

W ciągu doby średnio wypada ok. 60-100 włosów. Przy codziennym myciu głowy utrata zachodzi równomiernie, ale przy mniejszej częstotliwości ma się wrażenie, że jednorazowo traci się ich więcej. Niepokój powinna wzbudzać utrata powyżej 100 włosów dziennie oraz gdy trwa dłuższy czas, a także kiedy utrata prowadzi do objawów łysienia – przerzedzenia włosów na szczycie głowy lub gdy dołączają się inne objawy ze strony skóry głowy takie jak łupież czy łojotok. Wtedy należy zwrócić się o pomoc do lekarza dermatologa.

Wypadanie włosów po porodzie

Wypadanie włosów po porodzie jest zjawiskiem fizjologicznym związanym z wahaniami poziomu hormonów. Zmiany hormonalne modyfikują cykl wzrostu włosów. W czasie ciąży dochodzi do wzrostu poziomu estrogenów, które prowadzą do synchronizacji cyklu włosów i utrzymywania ich w przedłużonej fazie wzrostowej (anagen). Zwiększa się gęstość włosów wskutek zmniejszonego ich wypadania, zwiększa się także ich średnica i tempo wzrostu. Po porodzie dochodzi do szybkiego spadku poziomu estrogenów i z kolei do przyspieszonego wchodzenia większej ilości w fazę telogenu, czyli spoczynku. Stąd wynika poporodowa zwiększona utrata włosów zwana telogenowym wypadaniem włosów.

Największe natężenie utraty włosów przypada na drugi i trzeci miesiąc po porodzie. Czas trwania jest zmienny osobniczo oraz zależny od długości cyklu wzrostu włosów i trwa 6-24 tygodni, średnio 6 miesięcy. W nielicznych przypadkach może utrzymywać się do 15 miesięcy. Zwykle w ciągu roku włosy wracają do swojej kondycji sprzed ciąży. Odrastanie ma charakter rozlany tzn. występuje równomiernie na całej powierzchni głowy.

Ryzyko wystąpienia nadmiernego wypadania włosów jest większe w grupie kobiet z innymi czynnikami ryzyka takimi jak: niedokrwistość, cukrzyca ciążowa czy niedoczynność tarczycy. Proces ten może też być bardziej nasilony również przy niewłaściwej pielęgnacji, częstej koloryzacji czy nadmiernej stylizacji włosów.

Wzmożona utrata włosów po ciąży, w czasie karmienia piersią może mieć też swoją przyczynę w niedoborach witamin, makro- i mikroelementów, i składników odżywczych, których niedobór może być związany ze zwiększonym zapotrzebowaniem w okresie ciąży i karmienia piersią.

Do substancji warunkujących prawidłowy stan włosów należą:

Kwas foliowy wit. B9 – bierze udział w syntezie hemoglobiny i produkcji czerwonych krwinek dostarczających składniki odżywcze do włosów. Ponadto stymuluje odbudowę mieszków włosowych, zapobiega siwieniu i wypadaniu włosów oraz reguluje pracę gruczołów łojowych. Naturalne źródła kwasu foliowego to zielone warzywa liściaste, owoce cytrusowe, brokuły, banany, drób.

Kwas pantotenowy wit. B5 – zapobiega przedwczesnemu siwieniu włosów i przywraca im naturalny kolor poprzez wpływ na tworzenie melaniny – barwnika skóry i włosów. Jest odpowiedzialny za prawidłowy wzrost włosów i ich odpowiednie nawilżenie, działa przeciwzapalnie, ochronnie, reguluje pracę gruczołów łojowych. Najwięcej kwasu pantotenowego zawierają orzechy, miód, awokado, seler, czosnek, wątróbka, żółtka jaj.

Biotyna wit. B7 – wpływa na stan skóry i włosów, zmniejsza wydzielanie sebum, przyspiesza wzrost włosów. Niedobór prowadzi do nadmiernego przetłuszczania skóry i włosów, wypadania włosów i łamliwości paznokci. Należy pamiętać, że suplementacja biotyny może wpływać na niektóre testy laboratoryjne. Dlatego aby tego uniknąć przed badaniem należy odstawić preparaty z biotyną. Produkty spożywcze z największą zawartością biotyny to: drożdże, żółtka jaj, mleko, nasiona słonecznika.

Niacyna wit. PP, wit. B3 – ułatwia prawidłowe ukrwienie i odżywienie cebulki włosa, co wpływa na regulację wzrostu włosów. Naturalne źródła to: rośliny strączkowe, produkty pełnoziarniste, jarmuż, cebula, szparagi, pomidory, awokado.

Metylokobalamina, wit. B12 – podobnie jak kwas foliowy bierze udział w syntezie hemoglobiny i produkcji erytrocytów, poprawiając ukrwienie i odżywienie cebulek włosowych, regulując pośrednio wzrost włosów. Największe jej ilości możemy znaleźć w drożdżach, produktach sojowych, jajach, żółtych serach, rybach i drobiu.

Witamina D – odpowiada za stymulację mieszków włosowych, wspomaga proces odnowy naskórka. Niedobór może prowadzić do nadmiernej utraty włosów. Największa jej zawartość występuje w tłustych rybach morskich, a jej synteza w skórze zachodzi pod wpływem promieni słonecznych.

Witamina A – Odpowiada za nawilżenie i ochronę włosów, zmniejszając ich łamliwość, pobudza syntezę włókien kolagenowych. Niedobór prowadzi do nadmiernego rogowacenia naskórka. Nadmiar wit. A prowadzi również do zwiększonej utraty włosów. Naturalne źródła roślinne to warzywa i owoce w kolorze pomarańczowym i czerwonym, produkty zwierzęce to mięso i ryby.

Witamina C – bierze udział w metabolizmie żelaza w organizmie, zwiększa wchłanianie żelaza pochodzącego z produktów roślinnych. Awitaminoza C może więc być pośrednią przyczyną nadmiernej utraty włosów. Ponadto jest niezbędnym elementem w syntezie kolagenu.

Witamina E – zwalcza wolne rodniki, które przyczyniają się do łysienia. Jej niedobór powoduje nadmierne rogowacenie skóry. Najwięcej witaminy E zawierają oleje roślinne, orzechy, pestki dyni i słonecznika, pomidory, brokuły.

Poza witaminami na wzrost włosa wpływają:

Białka i aminokwasy – urozmaicona i zbilansowana dieta zabezpiecza przed niedoborami tych składników niezbędnych w prawidłowym funkcjonowaniu włosów. Przy jakichkolwiek ograniczeniach dietetycznych należy mieć na uwadze, że niektóre aminokwasy muszą być dostarczane z pożywieniem a ich niedobór może skutkować złą kondycją i wypadaniem włosów. Szczególnie istotne dla zdrowia włosów są aminokwasy zawierające w swojej cząsteczce siarkę: metionina i cysteina. Biorą one udział w syntezie keratyny – białka budującego włosy i paznokcie.

Cynk – wpływa na procesy immunologiczne, ma działanie antyoksydacyjne, reguluje cykl miesiączkowy. Jego niedobór prowadzi m.in. do pogorszenia kondycji włosów, skóry i paznokci a nawet do łysienia, prowadzi do zahamuje wzrostu włosów, włosy stają się cienkie i łamliwe. Przedawkowanie tego minerału w trakcie suplementacji może prowadzić do niedoborów wapnia i miedzi a także do senności i bólów głowy. Naturalne źródła cynku to: rośliny strączkowe, orzechy, nasiona, produkty mleczne, jaja, ciemna czekolada, ostrygi, mięso.

Selen – działa antyoksydacyjnie, reguluje syntezę hormonów tarczycy, wpływa na płodność. Niedobór prowadzi do nasilonego wypadania włosów. Nadmierna suplementacja również prowadzi do wypadania włosów. Do produktów spożywczych z największą zawartością selenu należą produkty pełnoziarniste, jaja, szpinak, czosnek, fasola, ryby, mięso.

Żelazo – główny składnik hemoglobiny, czyli barwnika krwi transportującego składniki odżywcze do komórek, wpływa na działanie enzymów odpowiedzialnych za budowę i tempo wzrostu włosów. Objawy niedoboru żelaza to łamliwość włosów i ich nadmierne wypadanie. Naturalne źródła w diecie to jarmuż, szpinak, rośliny strączkowe, produkty pełnoziarniste oraz mięso.

Magnez – wpływa na wile procesów metabolicznych, w tym prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego. Do objawów niedoboru należą uczucie przewlekłego zmęczenia, bezsenność, stany lękowe, nadmierne wypadania włosów i przedwczesne siwienie. W produktach spożywczych znajdziemy go w: orzechach, kakao, produktach mlecznych, rybach, roślinach strączkowych, ciemnych warzywach liściastych.

Wapń – pośrednio wpływa na kondycję włosów poprzez regulowanie wydzielania hormonów mogących powodować łysienie. Najwięcej wapnia znajdziemy w produktach mlecznych, orzechach, kapuście, jarmużu i brokułach.

Krzem – bierze udział w syntezie kolagenu, wspomaga właściwą kondycję włosów, skóry i paznokci. Naturalne źródła to produkty pełnoziarniste, ryż, orzechy, morele, truskawki, czarne porzeczki, owoce morza.

Siarka – wspiera pracę układu odpornościowego, krwionośnego i nerwowego a ponadto bierze udział w syntezie keratyny i kolagenu. W produktach spożywczych znajdziemy ją w produktach pełnoziarnistych, produktach mlecznych, mięsie, orzechach, nasionach, roślinach strączkowych, warzywach.

Miedź – wspomaga pracę układu immunologicznego, bierze udział w syntezie kolagenu i elastyny a także melaniny – barwnika skóry i włosów. Przyczynia się do wzmocnienia włosów poprzez wpływ na ich prawidłową strukturę. Jej niedobór może być przyczyną słabych, łamliwych włosów z tendencją do przedwczesnego siwienia. Główne źródła miedzi to: produkty pełnoziarniste, pomidory, orzechy, kakao, pestki dyni, drożdże, kasza gryczana, ciecierzyca.

Polifenole – znane z właściwości przeciwutleniających, kardioprotekcyjnych. Swoje działania antyoksydacyjne pełnią w skórze chroniąc ją przed szkodliwym działaniem promieni UV. W badaniach udowodniono, że polifenole zawarte w zielonej herbacie stymulują wzrost włosów. Inne naturalne źródła to gorzka czekolada, owoce (jabłka, jagody, czarna porzeczka, winogrona), warzywa (pomidory, papryka, brokuły), kawa, kakao, czerwone wino.

Pozaporodowe przyczyny nadmiernego wypadania włosów

Poza porodem do przyczyn nadmiernego wypadania włosów zalicza się:

• choroby przebiegające z gorączką, infekcje,
• stres psychiczny,
• nadczynność i niedoczynność tarczycy,
• choroby nowotworowe,
• układowe choroby tkanki łącznej np. toczeń układowy,
• zespoły złego wchłaniania,
• niedobór żelaza, cynku, biotyny, kwasów tłuszczowych, witamin z grupy B,
• niedożywienie, restrykcyjna dieta,
• metale ciężkie np. rtęć, ołów, selen,
• doustne środki antykoncepcyjne, androgeny,
• leki np. przeciwzakrzepowe, hipolipemizujące, przeciwdrgawkowe, nasercowe, cytostatyki.

Przy różnicowaniu przyczyn wypadania włosów warto wykonać następujące badania laboratoryjne:

• morfologia krwi
• żelazo, ferrytyna
• TSH, anty-TPO, anty-TG
• prolaktyna, progesteron
• CRP
• glukoza
• białko całkowite
• lub skorzystać ze specjalnie skomponowanego pakietu badań – https://diag.pl/sklep/pakiety/e-pakiet-dla-kobiet-piekne-i-zdrowe-wlosy/

Co na wypadanie włosów po ciąży?

W celu zadbania o prawidłowy odrost włosów po porodzie należy uwzględnić poniższe zalecenia:

• zapewnienie zróżnicowanej i zbilansowanej diety – powinna zapewnić wszystkie niezbędne składniki odżywcze, witaminy, mikro- i makroelementy z uwzględnieniem tych o szczególnym znaczeniu dla włosów;
• przyjmowanie suplementów diety zawierających witaminy z grupy B, aminokwasy siarkowe, cynk, miedź, selen;

Należy jednak być ostrożnym w przyjmowaniu suplementów, szczególnie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E) oraz mikroelementów np. selenu, cynku i nie przekraczać zalecanej dawki dobowej. Może dojść do niekorzystnych objawów przedawkowania, zwłaszcza gdy łączymy przyjmowanie kilku preparatów. Należy również ograniczyć czas przyjmowania suplementów tyko do wyrównania niedoborów;

• redukcja stresu – warto pamiętać, że jedną z przyczyn nadmiernego wypadania włosów jest przewlekły stres;
• ograniczenie agresywnych zabiegów stylizacyjnych np. używanie lokówki, prostownicy, koloryzacja, trwała ondulacja, które niekorzystnie wpływają na kondycję włosów
• stosowanie szamponów i odżywek przeznaczonych do włosów słabych i wypadających, bez parabenów i silikonów;
• stosowanie wcierek przy użyciu ampułek witaminowych dostępnych w aptece i przeznaczonych do włosów wypadających;
• kolejnym etapem we wspomaganiu kondycji włosów i ograniczeniu ich wypadania może być mezoterapia igłowa skóry głowy. W tej metodzie za pomocą nakłuć wprowadza się śródskórnie preparaty wielowitaminowe. Przed zastosowaniem tej metody należy skonsultować się z lekarzem, który ustali wskazania i określi schemat leczenia.

Nadmierne wypadanie włosów po porodzie w większości wypadków jest zjawiskiem fizjologicznym związanym ze spadkiem hormonów. Może ono jednak również być skutkiem niedoborów żywieniowych, innych zaburzeń hormonalnych, chorób nowotworowych czy nadmiernego stresu. Jeśli wypadanie włosów nie ustaje i prowadzi do łysienia lub pojawiają się dodatkowe objawy skórne należy zgłosić się do dermatologa. Pomoże on ustalić przyczynę utraty włosów i ewentualnie wdrożyć odpowiednie postępowanie lecznicze.

Autor: Mgr Renata Grzelik

Bibliografia:

1. Trychologia kosmetologiczna i lekarska. Musiał C. PZWL, 2022.
2. Hormonal Effects on Hair Follicles. Grymowicz M. et al. Int. J of Mol. Sci. 2020, 21, 5342. www.mdpi.com
3. Łysienie androgenowe kobiet i mężczyzn. Brzezińska-Wcisło L Rekomendacje diagnostyczno-terapeutyczne Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego. Przegl. Dermatol. 2018, 105.
4. Łysienie androgenowe kobiet i mężczyzn. Brzezińska-Wcisło L. et al. Rekomendacje diagnostyczno-terapeutyczne Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego. Przegl. Dermatol. 2018, 105, 1-18
5. Nutrition of women with hair loss problem during the period of menopause. Goluch-Koniuszy Z.S. Przegląd Menopauzalny 15(1) 2016.
6. Podstawy Medycyny Estetycznej. Podręcznik dla studentów kosmetologii. Przylipiak A. (red).
7. https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/chorobyskory/73227,choroby-wlosow
8. https://www.forumginekologii.pl/artykul/nadmierne-wypadanie-wlosow-w-okresie-pologu