Leczenie niepłodności - jakie badania należy wykonać?

Zanieczyszczenie środowiska, niewłaściwy sposób odżywiania, używki czy stres to tylko niektóre z przyczyn niepłodności, problemu, który według szacunków dotyka 10–15% par w wieku rozrodczym. Do najczęstszych przyczyn kłopotów z płodnością zalicza się także nieprawidłowości o podłożu hormonalnym oraz immunologicznym. Leczenie niepłodności może być skuteczne, ale najpierw należy przeprowadzić szczegółowe postępowanie diagnostyczne.

Diagnostyka niepłodności

W związku z różnorodnością powodów, dla których para napotkać może problemy z poczęciem dziecka, diagnostyka niepłodności jest procesem złożonym.

By ustalić przyczynę problemów, zarówno kobieta jak i mężczyzna, na wstępie wykonują szereg badań podstawowych (takich jak morfologia krwi, badanie moczu, próby wątrobowe czy poziom stężenia określonych pierwiastków we krwi) np. jeden z naszych e-PAKIET DLA KAŻDEGO (MEDIUM). Wyniki testów laboratoryjnych wraz z informacjami pozyskanymi w trakcie wywiadu z pacjentami dotyczącego ich stylu życia (w tym nałogów, diety czy chorób przewlekłych) pozwalają wstępnie rozpoznać i diagnozować występowanie schorzeń, które mogą być potencjalną bezpośrednią lub pośrednią przyczyną problemów z zajściem w ciążę.

Miej na uwadze, że trudności z zajściem w ciążę mogą być spowodowane problemami, które dotyczą obojga partnerów. Szacuje się, że w około 35% za niepłodność odpowiada partnerka a w około 35% partner. Za około 10% niepłodności odpowiada oboje partnerów równocześnie, a u około 20% par ciężko znaleźć konkretną przyczynę (niepłodność o niewyjaśnionej etiologii, czy tzw. niepłodność idiopatyczna, kiedy wyniki wszystkich badań są w normie).

Rodzaje badań w kierunku niepłodności

Naturalnie, ważnym krokiem w diagnostyce niepłodności są badania przedmiotowe, do których, w przypadku kobiet zaliczyć możemy USG, HSG (histerosalpingografię –  badanie rentgenowskie mające na celu uwidocznienie jamy macicy i jajowodów), mniej inwazyjne badanie inwazyjne – histeroskopię, ze szczególną rolą badania ginekologicznego. Oprócz badań obrazowych kobiety, lekarz może zlecić wykonanie szeregu szczegółowych badań laboratoryjnych, których wyniki powinny pozwolić na ustalenie przyczyn problemów z zajściem w ciążę związanych z jej organizmem.

Wśród nich znajdują się badania hormonalne, immunologiczne (np. wykrywanie u kobiety przeciwciał antyplemnikowych), genetyczne (szczególnie przydatne, gdy parze udaje się zajść w ciążę, ale kończy się ona niepowodzeniem) oraz bakteriologiczne. Sprawy nie ułatwia fakt, że niekiedy niepłodność spowodowana jest jednocześnie występowaniem kilku czynników o różnym podłożu (szacuje się, że taka sytuacja dotyczy ok. 10-30% par). W przypadku diagnostyki mężczyzny podstawowym testem, poza badaniem narządów płciowych jest badanie nasienia, które pozwala ocenić liczbę plemników, ich ruchomość i morfologię etc.

Badania endokrynologii ginekologicznej

Celem badań hormonalnych jest weryfikacja poprawnego stężenia poszczególnych hormonów w organizmie kobiety w trakcie cyklu owulacyjnego. Wszelkie nieprawidłowości w tym względzie (np. zawyżony poziom testosteronu czy prolaktyny) mogą być przyczyną niepłodności. Badanie poziomu hormonów pozwala na wykrycie takich zaburzeń, jak: niewydolność przysadki mózgowej (odpowiedzialnej za wydzielanie wielu ważnych hormonów), obniżona rezerwa jajnikowa czy zespół policystycznych jajników. Warto pamiętać, że niektóre hormony powinno oznaczać się w konkretnej fazie cyklu miesiączkowego.

Diagnostyka chorób tarczycy

Tarczyca jako jeden z najważniejszych gruczołów wydzielania wewnętrznego człowieka wpływa m.in. na prawidłową przemianę materii we wszystkich narządach i tkankach. Problemy z prawidłowym funkcjonowaniem tego gruczołu (np. choroba Hashimoto czy niedoczynność tarczycy) mogą być przyczyną, dla której kobieta doświadcza kłopotów z zajściem w ciążę. Badania laboratoryjne pomagające oznaczyć funkcje tarczycy polegają na pomiarze stężenia we krwi hormonów wydzielanych przez tarczycę: tyroksyny (fT4) i trójjodotyroninę (fT3) oraz hormonu przysadki mózgowej, wpływającego na pracę tarczycy – tyreotropinę (TSH).

Aby dopełnić obrazu diagnostyki niepłodności warto wspomnieć też o możliwościach, jakie dają badania genetyczne oraz te diagnozujące choroby na tle immunologicznym (związanym z naszym układem odpornościowym). Co ważne, dzięki szczegółowym badaniom udaje się pomóc prawie 90% par, które zgłaszają się do lekarza z problemem niepłodności.

Leczenie niepłodności

Metody leczenia niepłodności można podzielić na trzy podstawowe grupy. Leczenie niepłodności farmakologiczne opiera się na stosowaniu odpowiednich leków (np. antyestrogenów, gonadotropin, hormonów tarczycy i innych). Leczenie niepłodności chirurgiczne polega na zabiegowym leczeniu nieprawidłowości (np. usunięcie mięśniaków macicy). Do trzeciej grupy zalicza się techniki rozrodu wspomaganego medycznie, takie jak inseminacje domaciczne czy zapłodnienie pozaustrojowe. Niepłodność można skutecznie leczyć. Sformułowanie „bezpłodność” odnosi się natomiast do trwałej niezdolności do posiadania dzieci.