Nie budzi wątpliwości fakt, że dolegliwości ze strony układu pokarmowego potrafią uprzykrzyć życie i zakłócić codzienne funkcjonowanie. Te żołądkowe – zwykle kojarzą się z bólem, także nudnościami i wymiotami; natomiast te jelitowe stanowią szeroki wachlarz objawów – poczynając od bólu, przez bulgotanie, aż po zaparcia lub biegunki. Z jakiego powodu doskwierają nam dolegliwości jelitowe i jak można je diagnozować? Odległość od jamy ustnej do odbytu to nawet 9 metrów. Biorąc pod uwagę tylko jelita jako źródło dolegliwości, układ pokarmowy począwszy od dwunastnicy, aż po odbyt mierzy od 6,5 do 8 metrów. Tak znaczna długość i zróżnicowana budowa układu pokarmowego sprawiają, że diagnostyka chorób jelit bywa szczególnie wymagająca.

Podstawą rozpoznania jest badanie endoskopowe (kolonoskopia z oceną końcowego odcinka jelita krętego i pobraniem wycinków do badania histopatologicznego). W badaniach obrazowych (tomografii, rezonansie, enterografii MR) ocenia się zasięg i powikłania choroby. Wyniki badań laboratoryjnych wykazują stan zapalny (OB, CRP, leukocytoza), niedokrwistość, niedobory witamin i mikroelementów. Pomocniczo oznacza się kalprotektynę w kale jako marker stanu zapalnego jelit oraz przeciwciała przeciwko Saccharomyces cerevisiae (ASCA) w klasie IgA i IgG (istotne w różnicowaniu choroby Crohna z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego).

W diagnostyce SIBO kluczowy dla rozpoznania jest test oddechowy - Wodorowo-metanowy test oddechowy. Inne badania krwi mają za zadanie ocenić konsekwencje choroby (mogą wykazać niedokrwistość z niedoboru witaminy B12, niedobory innych witamin i mikroelementów).

Podstawą diagnostyki jest badanie serologiczne, czyli oznaczenie przeciwciał specyficznych dla celiakii.  Istotne jest równoczesne oznaczenie przeciwciał: przeciw transglutaminazie tkankowej (anty-tTG) w kl. IgA i IgA całkowite. W przypadku stwierdzonego niedoboru IgA należy oznaczyć przeciwciała przeciw transglutaminazie tkankowej (anty-tTG) w kl. IgG i przeciwciała przeciwko deaminowanej gliadynie w klasie IgG. W przypadku uzyskaniu w wyniku niejednoznacznego stężenia przeciwciał przeciw transglutaminazie tkankowej (tTG) zaleca się oznaczenie przeciwciał przeciwko endomysium EmA w klasie IgA lub IgG – jeżeli występuje niedobór IgA. Należy podkreślić, że serologiczną diagnostykę choroby (na podstawie przeciwciał) przeprowadza się wyłącznie w trakcie diety uwzględniającej spożycie glutenu. Badania genetyczne wykonuje się m.in. w przypadku wątpliwości diagnostycznych, wynikających z uzyskanych wyników badań przeciwciał. Wytyczne jednoznacznie wskazują na konieczność potwierdzenia choroby biopsją jelita cienkiego u dorosłych, natomiast dopuszczają możliwość zdiagnozowania choroby na podstawie badań serologicznych u dzieci.

Choroba przebiega przewlekle z okresami zaostrzeń i remisji. Objawy mogą nasilać się w sytuacjach stresowych lub po spożyciu określonych pokarmów.

Diagnostyka. IBS diagnozuje się wówczas, jeżeli nawracający ból brzucha pojawia się jeden raz w tygodniu lub więcej w przeciągu 3 miesięcy oraz ból związany jest z co najmniej dwoma poniższymi cechami:

• wiąże się z wypróżnieniem,
• wiąże się ze zmianą częstości wypróżnień,
• wiąże się ze zmianą konsystencji stolca.

Nie ma jednego standardowego testu diagnostycznego dla dysbiozy. Wśród badań dostępnych w ofercie sieci laboratoriów Diagnostyka znajdują się:

• NANOBIOME - badanie genetyczne mikroflory jelit oraz
• Mikrobiota jelit Complete, kompleksowe badanie mikrobioty jelit (40 gatunków bakterii i grzybów), czyli badanie wykorzystujące zarówno metody molekularne jak i standardowe metody mikrobiologiczne.
• Inne warianty badań NANOBIOME i Mikrobioty jelit dostępne są w zakładce: Badania mikrobioty jelit

Podstawą diagnostyki jest badanie kału, które pozwala wykryć obecność patogenów, toksyn bakteryjnych lub pasożytów. Wśród najbardziej przydatnych badań wymienia się:

• posiew kału – ogólny lub ukierunkowany na wykrycie konkretnej bakterii,
• badania molekularne (PCR) kału, służące identyfikacji materiału genetycznego wielu patogenów,
• badania antygenowe (np. w kierunku rotawirusów, norowirusów i adenowirusów),
• inne badania w kierunku wykrycia pasożytów:
  • kał - pasożyty (badanie mikroskopowe kału),
  • pasożyty układu pokarmowego, 9 patogenów met. Real Time PCR, jakościowo (badanie kału metodami molekularnymi),
  • badania na pasożyty (badania kału i krwi).

Nie istnieje jednoznaczny, rutynowo stosowany test potwierdzający zespół nieszczelnego jelita. Badania, które znajdują zastosowanie w tej przypadłości to:

• testy przepuszczalności jelitowej (np. test laktuloza/mannitol – ocenia przenikanie cukrów przez błonę śluzową jelita),
• badanie zonuliny w kale (zonulina – białko regulujące szczelność połączeń ścisłych),
• badania krwi oceniające skutki nieszczelności (niedobory witamin i minerałów, markery stanu zapalnego – OB, CRP).

Rozpoznanie alergii pokarmowej wymaga dokładnego wywiadu, często wspomaganego testami skórnymi, badaniami serologicznymi oraz próbami eliminacji i prowokacji pokarmowej.

Do najczęściej zlecanych badań, służących wykryciu alergii pokarmowych należą:

• Pakiet alergiczny pokarmowy,
• Test ALEX 2: molekularna diagnostyka alergii IgE-zależnej,
• Pakiet alergiczny – alergeny pszenicy,
• Pakiet alergiczny - alergie pokarmowe objawiające się anafilaksją,
• Pakiet alergiczny – objawy atopowego zapalenia skóry.

Warianty badań w kierunku nadwrażliwości IgG-zależnej dostępne są w kategoriach;

• IMMUNOdiagDIETA
• ImuPro
• Myfoodprofile